تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد چطور ممکن است؟

آیا تغییر رشته در کارشناسی ارشد ممکن است؟ آیا کسانی که در کارشناسی‌ارشد تغییر رشته می‌دهند شرایط خاصی دارند؟ مهاجرت به چه رشته‌هایی در کارشناسی‌ارشد امکان‌پذیر است؟ تغییر رشته در مقطع ارشد چه معایبی دارد؟

بسیاری از دانشجویان پس از ورود به مقطع کارشناسی ارشد قصد تغییر رشته و یا حتی گرایش را دارند. اما آیا تغییر رشته در مقطع ارشد امکان پذیر است؟ طبق قوانین موجود برای مقطع کارشناسی ارشد، امکان تغییر رشته و یا گرایش در مقطع کارشناسی ارشد برای هیچ دانشگاهی در کشور ایران وجود ندارد.

بسیار پیش می آید که شخصی در مقطع کارشناسی رشته ایی را انتخاب کند و فارغ التحصیل شود، اما به آن علاقه ایی نداشته یا از انتخاب خود پشیمان شود. به همین دلیل هم شاهد هستیم که بسیاری از موارد ثبت نام و انتخاب رشته ارشد به رشته های غیر مرتبط اختصاص دارد. از سوی دیگر، تعدادی نیز پس از قبولی در مقطع ارشد، به دلایل مختلفی تصمیم به تغییر رشته را گرایش در همین مقطع را می گیرند. به همین دلیل هم این سوال غالبا مطرح می شود که آیا تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد امکانپذیر است یا خیر؟

حقیقت آن است که تا به حال منعی برای رشته های غیر مرتبط در کنکور ارشد وجود نداشت. اما در سال گذشته طرحی از سنجش و پذیرش کشور مبنی بر ممنوعیت شرکت کردن همه رشته ها و یا حتی همه رشته های یک گروه تحصیلی در یک زیر گروه تحصیلی پیشنهاد شد. اما به دلیل مخالفت ها و اعتراضات زیاد متقاضیان و برخی از سازمان های مربوطه، این مصوبه هنوز تصویب نشده و فعلا اجرا نمی شود.

اما در مورد دانشجویان ارشد در حال تحصیل که به دنبال اطلاع از نحوه تغییر رشته این مقطع هستند باید بگوییم که در این مورد نیز موانع زیادی وجود دارد. به نحوی که هیچ دانشگاهی مجاز به تغییر دادن رشته دانشجویان ارشد نمی باشد. حتی بر اساس قوانین، تغییر گرایش نیز در این مقطع ممنوع خواهد بود. با این وجود، یک سری شرایط در این باره وضع شده است و در موارد نادر می توان با توجه به آن ها گرایش خود را تغییر داد. در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد.

آیا تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد لازم است؟

شاید شما هم جزو آن دسته از افراد باشید که به‌دنبال تغییر رشته در کارشناسی ارشد هستید. شاید هم در مقطع کارشناسی به‌دلایلی، در رشته‌ای تحصیل کرده‌اید که آن‌ را دوست ندارید. فرار از خدمت سربازی یا مثلاً ترس از ماندن پشت کنکور یا خسته‌شدن از آن می‌تواند ازجمله‌ی دلایل باشد. شاید هم حتی اصرار پدرومادر، نداشتن شناخت کافی از رشته‌ی کارشناسی، تحت‌تاثیربودن دوستان و غیره چنین مسیری را پیش روی شما قرار داده است. حال در وضعیتی قرار دارید که حداقل می‌دانید سرنوشت شغلی و اجتماعی شما در این رشته مبهم است.

در حالت کلی، تغییر رشته در کارشناسی ارشد گزینه‌ی مناسبی است. در مقطع کارشناسی‌ارشد با بالاتررفتن سن افراد در مقایسه با مقطع ورود به کارشناسی، پیداکردن تجربه و دید لازم برای تشخیص مسیر درست یا تصمیم‌گیری مستقل‌تر از خانواده، می‌توان تصمیم‌های اساسی گرفت. در این مقطع فرد می‌تواند آینده‌ی شغلی و اجتماعی خودش را بهبود بخشد. طبق آمار غیررسمی اکثریت افراد به‌دلیل دست‌یافتن به آینده‌ی شغلی بهتر تغییر رشته می‌دهند. همچنین دلایلی مانند علاقه به رشته‌ای به‌جز رشته‌ی کارشناسی و توصیه‌ی دوستان و نزدیکان در رده‌های بعدی است.

مصاحبه با سپهر عالی پور (معرفی گرایش‌های رشته MBA)

چگونگی تغییر رشته در مقطع ارشد

تغییردادن رشته در کارشناسی ارشد به‌صورت معمول کار دشواری نیست. فارغ‌التحصیلان کارشناسی تمامی رشته‌ها یا فارغ‌التحصیلان کارشناسی‌ارشد و دکتری (برای داشتن مدرک ارشد دوم) می‌توانند در آزمون کارشناسی‌ارشد در دو کد/رشته ‌شرکت کنند. اگر دفترچه‌ی راهنمای انتخاب رشته‌ی ارشد را ورق بزنید، دو نوع رشته را در دفترچه می‌بینید. یک نوع رشته‌های اصلی و بدون ستاره است و نوع دوم هم رشته‌های شناور است که با ستاره مشخص شده‌‌اند. هر داوطلب می‌تواند به‌طور همزمان در هر دو رشته‌ی اصلی و شناور ثبت‌نام کند. به‌هیچ عنوان ثبت‌نام همزمان در رشته‌های اصلی و شناور توصیه نمی‌شود. در این صورت تمرکز لازم برای مطالعه‌ی هیچ‌یک از رشته‌ها وجود ندارد. همچنین در صورت قبولی در هر دو رشته، یعنی هم رشته‌ی اصلی و هم رشته‌ی شناور، داوطلب می‌تواند تنها در یک رشته ثبت‌نام کند.

از نظر قانونی هیچ نوع محدودیت و ممنوعیتی برای تغییر رشته در کارشناسی ارشد وجود ندارد. داوطلب می‌تواند با هر مدرک کارشناسی در هر رشته‌ای ثبت‌نام کند. مثلاً فارغ‌‌التحصیل رشته‌ی ادبیات می‌تواند در رشته‌ی مهندسی برق شرکت کند! در ادامه به منطقی هم که باید برای این تغییر وجود داشته باشد اشاره می‌کنیم.

شرایط تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد

همانطور که ذکر شد، با وجود آنکه تغییر رشته و گرایش در مقطع ارشد به ندرت صورت می گیرد. اما در مجموع برای مواردی که قرار بر تغییر باشد، داشت شرایط زیر الزامی است.

• گذراندن حداقل 2 ترم یعنی معادل 24 واحد درسی در مقطع ارشد الزامی است.
• معدل رشه فعلی بایستی در حد نصاب باشد.
• در صورتی که پذیرش در رشته مقصد مستلزم گذراندن مصاحبه یا گزینش باشد، دانشجو می بایست در این مراحل شرکت نموده و نمره قبولی را کسب نماید.
• هر داوطلب تنها یک بار می تواند برای تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد اقدام کند.
• علاوه بر تغییر رشته، در صورت موافقت شورای پزشکی، امکان تغییر گرایش و انتقالی نیز وجود دارد.
• اگر دانشجو در کارشناسی ارشد دو ترم را مشروط شده باشد، مجاز به تغییر گرایش نخواهد بود.
• هیچ کدام از دانشجویان نمی توانند از دانشگاه های غیر حضوری به حضوری، و غیر دولتی به دولتی تغییر رشته دهند.
• دروسی که قبلا در رشته مبدا گذرانده شده اند، با دروس مشابه رشته فعلی معادل سازی خواهند شد.
• نمره قبولی آزمون ورودی داوطلب نباید از نمره آخرین فرد پذیرفته شده در رشته مقصد پایین تر باشد.
• بایستی موافقت دانشگاه مقصد جهت تغییر رشته کسب شود.
• نمره دروس گذرانده شده در رشته قبلی نباید پایین تر 12 باشد.

تغییر رشته چه زمانی منطقی است؟

بخش عمده‌ی افراد یک جامعه در مقابل تغییر مقاومت شدیدی نشان می‌دهند؛ زیرا برای آن‌ها عوض‌کردن مسیری که در آن قرار گرفته‌اند خیلی دشوار است. در نقطه‌ی مقابل هم افرادی هستند که بدون هیچ دلیل و منطقی دائماً در حال تغییردادن مسیر خود هستند؛ اصطلاحاً می‌گوییم از این شاخه به آن شاخه می‌پرند. میان این دو طیف تفکری هوشمندانه وجود دارد. درنظرگرفتن عوامل خرد و کلان مؤثر بر تقویت مهارت‌ها و رزومه‌ی فرد و آینده‌ی شغلی و اجتماعی او می‌تواند بر سرنوشت فرد تأثیر بگذارد.

نحوه تغییر رشته در مقطع ارشد

بسیاری از فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی که به هر دلیل اعم از مناسب نبودن آینده شغلی رشته تحصیلی و یا عدم علاقه به رشته تحصیلی مقطع کارشناسی خود تصمیم به شرکت در کنکور کارشناسی ارشد رشته ای دیگر را دارند و می خواهند که رشته تحصیلی خود را در مقطع کارشناسی ارشد تغییر دهند.

همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، امکان تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد وجود نداشته و از لحاظ قانونی، تغییر رشته و حتی تغییر گرایش در مقطع کارشناسی ارشد ممنوع است. اما دانشجویان می توانند در صورت دارا بودن شرایط ثبت نام کنکور کارشناسی ارشد در زمان ثبت نام کنکور ارشد، در رشته مورد نظر خود شرکت نمایند و از این لحاظ محدودیتی ندارند.

در روزهای اخیر وزارت علوم طرحی مبنی بر ممنوعیت شرکت در کنکور کارشناسی ارشد رشته های غیر مرتبط را به مجلس ارائه کرد. بر اساس این طرح دانشجویان تنها می توانند در رشته ای مرتبط با مقطع کارشناسی خود شرکت نمایند. برای اطلاع از لیست رشته های ارشد مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

نحوه تغییر رشته ارشد از طریق تکمیل ظرفیت

مراحل انجام تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد معمولا به صورت حضوری انجام می شود. به طوری که دانشگاه های سراسری و آزاد در زمان های مشخصی که معمولا بهمن می باشد به داوطلبان اجازه ارائه درخواست خود را می دهند. البته این امر منوط به اجازه سازمان های زیربط و برخورداری از شرایط مذکور می باشد. اما به طور کلی نحوه تغییر رشته ارشد به صورت زیر می باشد.

 

دانشجو بایستی به واحد آموزش دانشکده رشته مربوطه مراجعه نماید

تکمیل فرم ها و ارائه آن ها به کارمندان این بخش

تحویل فرم مربوطه به شورای دانشجویی

پس از انجام این امور، اگر شورای دانشجو با این تغییر موافقت نماید، دانشجو بایستی در اولین نیمسال در رشته و دانشگاه مورد نظر نام نویسی کند. در غری این صورت، انصراف تلقی خواهد شد و دیگر اجازه بهره مندی از تغییر رشته در مقطع مربوطه را نخواهد داشت.

تغییر رشته از طریق کارنامه سبز کارشناسی ارشد

سازمان سنجش هر ساله مدتی پس از اعلام نتایج نهایی کنکور ارشد، کارنامه ایی را تحت عنوان کارنامه سبز منتشر می کند. در این کارنامه داوطلب می تواند از رشته هایی که احتمال قبولی در آن ها را داشته مطلع شود و اخرین رتبه قبولی در هر کد نیز مشخص شده است.

حال اگر دانشجویی قصد تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد را داشته باشد، می تواند از میان گرایش های موجود در کارنامه سبز خود اقدام به انتخاب نماید. گفتنی است که برخورداری از شرایط لازم برای این منظور الزامی است و بایستی در تکمیل ظرفیت شرکت کنند. اگر در این مورد نیازمند اطلاعات بیشتری هستید، می توانید با کارشناسان ما ارتباط بگیرید.

قوانین تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد برای معادل سازی دروس

قوانین تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد برای معادل سازی دروس برای زمانی است که پس از قبولی قصد تغییر گرایش داشته باشید.

در این حالت دروسی را که در گرایش پیشین خود گذرانده‌اید، با دروس گرایش جدید تطبیق می‌دهند. زیرا در گرایش‌های یک رشته، زیر مجموعه متنوعی از رشته‌ها وجود دارد که در بسیاری از دروس با یکدیگر مشترک هستند.

این دروس باید توسط گروه آموزشی دانشگاه مقصد پذیرفته شود. در صورت پذیرش این دورس، نمره کسب شده آنها در معدل رشته انتخابی محاسبه می شود.

معایب تغییر رشته ارشد

گرچه تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد می تواند فرصتی دوباره در اختیار افرادی قرار دهد که به رشته قبلی خود علاقه ندارند اما می تواند معایبی را نیز با خود به همراه داشته باشد. اولین معایب تغییر رشته ارشد را می توان زمانی دانست که فرد بدون اطلاع و تحقیق در مورد رشته مورد نظر، به سمت آن سوق داده شود. چرا که زمان گرانبهاتر از آن است که ما با از این شاخه به آن شاخه پریدن آن را هدر دهیم. بعلاوه، در این بین هزینه هایی تلف خواهد شد که سودمند نخواهد بود.

برای مثال، ممکن است هدف از تغییر رشته برای برخی افراد تنها درآمدزایی است. در حالی که وقتی به رشته دیگر وارد می شوند، می بینند که نه تنها در آن تخصصی ندارند، بلکه به آن نیز علاقه مند نیستند. به همین دلیل، خیلی زود از آن زده شده و نمی توانند موفق شوند.

از دیگر معایب تغییر رشته ارشد می توان به عدم آشنایی با دروس تخصصی و مهارت های رشته مقصد می باشد. هر چند که ما از نحوه تغییر رشته فوق لیسانس مطلع باشیم، اگر نتوانیم رزومه قوی و دانش بالایی به دست آوریم، نمی توان در آینده چندان امیدوار به دستیابی اهداف مورد نظرمان باشیم.

تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد همزمان با گرفتن انتقالی

ممکن است برخی داوطلبان همزمان با تغییر رشته مقطع کارشناسی ارشد و یا تغییر گرایش مقطع کارشناسی ارشد، اقدام به اخذ انتقالی نیز بکنند.

برای گرفتن همزمان انتقالی با تغییر رشته هیچ محدودیتی وجود ندارد. اما به صورت کلی می‌توان گفت گرفتن انتقالی در دانشگاه‌های شهریه پرداز بسیار آسان‌تر از دانشگاه‌های روزانه است.

در دوره روزانه تنها امکان انتقال افراد از دوره روزانه به شبانه وجود دارد و به صورت برعکس امکان پذیر نیست.

مهمترین نکته‌‌ای که در گرفتن انتقالی وجود دارد نیز این است که دانشگاه مبدا و مقصد و یا دانشکده مبدا و مقصد با این موضوع مؤافق باشند.

سوالات متداول

1- آیا فرآیند تغییر گرایش در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه سراسری به صورت اینترنتی انجام می شود؟

خیر افراد جهت تغییر گرایش می بایست به صورت حضوری به واحد آموزشی دانشگاه فعلی خود مراجعه کنند.

2- دانشجویان جهت تغییر گرایش در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه سراسری ملزم به گذراندن چند ترم می باشند؟

دانشجویان ارشد جهت تغییر گرایش خود می بایست دو ترم تحصیلی را در رشته فعلی خود سپری نمایند.

3- آیا امکان تغییر رشته در حین تحصیل در کارشناسی ارشد دانشگاه سراسری وجود دارد؟

داوطلبان جهت تغییر رشته خود می بایست قبل از ثبت نام برای کنکور ارشد، رشته مورد نظر خود را تعیین نمایند.

4- تغییر رشته در مقطع کارشناسی ارشد برای چه افرادی امکان پذیر است؟

تمامی داوطلبان کنکور ارشد می‌توانند رشته خود را تغییر دهند.

5- معایب تغییر رشته ارشد شامل چه مواردی می‌شود؟

تنها عیب تغییر رشته ارشد را می‌توان انتخاب نادرست و بدون فکر در آن دانست؛ زیرا تنها یک بار امکان تغییر رشته را دارید.

6-دانشجویان کارشناسی ارشد چه زمانی می توانند نسبت به تغییر رشته اقدام کنند؟

مطابق متن مقاله این دسته از افراد زمان ثبت نام کنکور کارشناسی ارشد می توانند نسبت به تغییر رشته اقدام نمایند که جزئیات آن در متن مقاله گفته شده است.